Người ta thường nói Vu Lan là các đợt tương phùng hợp tan tan
hợp, nhưng sao tôi lại thấy phải là rằm tháng 10. Năm nào cũng vậy. Năm nay,
tin Anh Hưng mất, tin Đào Hoa và Lộc về, rồi tin Thày Tuấn ra đi. Vẫn biết, mọi
con sông có yên lặng hay thác ghềnh rồi cũng phải chảy về biển…
Đi học, ai cũng quý trọng Thày Cô. Tiểu học, mỗi lớp một Thày
Cô, sợ là chính. Lên Trung học, mỗi môn học một Người, kính phục nhiều hơn. Vào
được Đại học, mỗi môn hai ba Thày, con trai ráng thi đậu trốn lính con gái ráng
ra trường cho mau để còn lấy chồng. Cho nên, hình ảnh Thày Cô để lại nhiều
trong đầu, chính là Thày Cô thời Nhất cấp Nhị cấp. Tuổi lúc này cũng hơi chớm nở,
người lớn gọi là tuổi hoa tuổi ngọc gì đó, nghịch ngợm phá phách, để ý nghe
ngóng, săm soi thủ thỉ nhiều chuyện…
Ngày khai trường đệ thất PBC, bọn con gái áo dài mới tinh,
đám con trai hết còn quần sọt (short), là đã háo hức “dòm ngó” Thày Cô rồi. Cảm
xúc ban đầu, Cô nào cũng đẹp như Mẹ, Thày nào cũng trầm lặng như Ba. Thấy Ai
cũng hiền, trừ mấy Ông Giám thị già và Thày Hiệu trưởng, oai và nghiêm hơn. Vào
lớp học ra sân chơi…, năm này qua năm khác, lớp này qua lớp khác, Bạn cũ có đứa
ra đi, Bạn mới không rủ cũng về. Nhưng tình cảm với Thày Cô mỗi ngày mỗi vun đắp,
êm ái sâu lắng nhẹ nhàng. Hình ảnh phong cách từng Thày Cô đã len lén nhét thêm
vào hành trang vào đời từng người lúc nào không hay biết.
Thuở nhỏ thích nhạc Phạm Duy, …Tôi yêu tiếng nước tôi, từ khi
mới ra đời… Mẹ hiền ru những câu xa vời… Cô Quán dạy lớp tôi môn Việt văn, giọng
Bắc thánh thót phát âm hỏi ngã chuẩn 100% không như người xứ nẩu, dáng người ốm
cao, cả cái cổ và gò má cũng cao cao. Nhớ Cô rõ nhất ở khuôn mặt trang điểm phấn
trắng với chiếc áo dài đường may thật khéo ôm sát người. Sau những buổi học Cô
Quán, về nhà tôi đều len lén nhìn Mẹ, so sánh thắc mắc tưởng tượng thời con nít.
Cô Quán dạy bọn tôi học những truyện mới của nhóm Tự Lực văn đoàn, Nhất
Linh-Khái Hưng-Hoàng Đạo-Thạch Lam-Thế Lữ, cả Vũ Trọng Phụng…, những bài Anh phải
sống với thằng Bò cái Nhớn cái Bé, Chị Doãn với hình ảnh một người đàn bà có
cái nhan sắc của một người đàn ông không đẹp giai… Cô dạy cho lớp chia nhóm
thuyết trình, thế là phải tìm đọc cho kỹ mấy tác phẩm Hồn bướm mơ tiên, Nửa chừng
xuận, Thừa tự, Đoạn tuyệt, Lạnh lùng, Đôi bạn, Gió đầu mùa, Nhớ rừng… Trong lớp
P3 có Võ văn Lợi, thuyết trình thuộc bài vanh vách, chăm chút từng nét chữ trên
giấy ruky, so tài cùng BT Ngọc, cả lớp phục sát đất. Nhân tính, nhân cách, nhân
văn, nhân bản cũng hình thành dần từ những bài văn nghị luận đầu đời như thế
này. Sau này lên nhị cấp, nhờ Thày Hiền tăng thêm mấy thành công lực, thuộc làu
mấy bài thơ mới bất cần đời của Tú Xương, hay mấy đoạn thơ say xỉn của Vũ Hoàng
Chương … Em ơi lửa tắt bình khô rượu Đời vắng em rồi say với ai…, nhớ lại vui
thật. May mà bọn mình không phải học những áng thơ văn cách mạng, kiểu như trăng
treo đầu súng, trăng Trung Hoa tròn hơn trăng nước Mỹ, Chí phèo, vợ chồng A Phủ…
Thật tình, mấy chục năm, giờ vẫn chưa biết Cô Quán và nhiều Cô khác ở đâu. Mong
Cô mạnh khỏe bình yên hạnh phúc tuổi xế chiều.
Hai Cô tiếp theo tôi muốn nhắc, dạy Công dân và Sử Địa. Cô
Hương dạy môn Sử Địa, học để thương đất nước lớn dần thành hình chữ S. Người Cô
Hương thấp, nước da hơi đen, giọng lãnh lót, mấy ông nội ngồi bàn cuối trêu là Cô giận lên giọng lí nhí mặt đỏ bừng.
Nhờ Cô Hương, tụi này mới khá hơn so với tụi trẻ thời nay, chúng dám cho rằng
Lê Lợi là chú của Lê Duẩn hay là bác của Lê Nin gì đó. Cô Bạch Thu Hà dạy môn
Công dân Giáo dục, môn học dạy làm người trong xã hội để có trách nhiệm với Cộng
đồng với Tổ quốc, Cô nhỏ nhắn xinh xắn nhưng rất nghiêm. Con trai tóc dài ăn
nói ngọng nghiu, cả con gái muốn làm người lớn ham cười giởn, là “chết” với Cô.
Bà Bác sỹ Lộc mà lỵ. Vậy mà Cô lại thích lão Mão nghịch ngợm nhất nhì lớp, cứ nhờ
hát đi hát lại mấy câu vọng cổ ,…Thu Hà ơi, ta còn chi mà mòn mỏi đợi chờ… Mão
đi lính và đã chết, giống y chang hình ảnh một Võ Đông Sơ thời ly loạn. Sau này
dạy Công dân Sử Địa toàn là Thày, như Thày Thạnh (ở PT, đã mất), Thày Dũng
(đang buôn bán ở Vũng Tàu).
Cô giáo mà lại dạy Toán, đó là cô Tuyết. Cô cao, trắng như
tuyết, nụ cười đẹp, nói nhỏ nhẹ dễ nghe (nhờ tiếng nói cùng dân Phan Thiết), chỉ
đi hơi chậm. Lớp toàn con trai, thích toán nên rất mến Cô. Có lần, nghe Cô bệnh
nghỉ dạy, cả lớp hoảng hồn kéo nhau đến nhà thăm, thấy Cô khỏe ru cười tươi.
Còn nhỏ, có biết ốm nghén là gì, cứ sợ Cô lâm bệnh nặng không dạy mình nữa. Chồng
Cô Tuyết là Thày Bình, nghiêm hơn thấp hơn “chậm chạp” hơn Cô. Có thằng nói bậy,
chắc Thày tán giỏi. Nhờ Thày Bình, bọn này mới biết gia đình ông Vincent ở
Montréal, bạn Nam nhỏ con nhất lớp được thêm cái tên J’en ai deux ngộ nghĩnh… Thày
Bình Cô Tuyết là cặp đôi Thày Cô đầu tiên tôi gặp. Về nhà nghĩ thầm, ước ao lớn
lên ráng làm thày giáo và phải kiếm cho được một cô giáo dạy chung trường, để bọn
học trò nó nể.
Cặp đôi thứ hai mà tôi bái phục là Cô Lệ và Thày Tùng. Cô dạy
Vạn vật từ khi mới bước chân vào PBC và mãi lên lớp 12 mới được Thày Tùng dạy
Triết. Cô Lệ từ tốn hiền hậu, bản tính người miền Tây có khác. Còn Thày Tùng
thì… giống y chang bọn mình, tính tình người Phan Thiết (khỏi cần diển tả). Biết
Thày Tùng từ những năm tiểu học ở nhà Ngoại, cứ nghĩ hè, mấy Cậu ở Sài Gòn về rủ
Bạn đến chơi, đánh bài đàn địch dancing gì đó, sai mình canh cửa rồi chạy mua này
mua nọ mệt gần chết. Đám bạn có Văn Sỹ rất khoái môn Thày Tùng dạy, mấy
Ông Aristotle Descartes Kant có cả Phạm
Công Thiện hôm nào cũng nhậu với Sỹ tới khuya. Tôi thì chỉ thương Thày nhiều
lúc Thày tận tụy dạy tụi này môn Triết để qua được kỳ thi tú tài, còn trước đó
thấy Thày Hiệu trưởng khó chịu sao ấy, nhớ năm đệ tam, bắt cha mẹ từng đứa phải
lên trường viết cam đoan vì cả lớp dám cả gan hát quốc ca sửa lời. Cũng không
giận nhiều, nghe đàn anh đàn chị 71 nói lại, Thày còn định mời cả Phụ huynh em
ruột Thày lên “nói chuyện”. Mến Cô phải đành thương Thày.
Cặp vợ chồng Thày Cô mà tôi thấy đẹp đôi đẹp đủ thứ, mãi lên
đệ tam mới gặp. Thày Tuấn dạy Anh văn và Cô Đào dạy Pháp văn. Thày ốm cao, đẹp
trai, giọng sang sảng, không nói nhiều như Thày Dũng, Thày Hiền…. Cô thấp hơn một
chút, hiền từ nhỏ nhẹ. Lúc nhỏ nghĩ mênh man, con của Thày Cô sau này chắc là giỏi sinh ngữ lắm, nhưng không biết học
Pháp hay Anh. Như mấy anh em nhà tôi thì quá dễ, Ba Mẹ quyết cái rột, chỉ có
Pháp và Pháp mà thôi, không Anh Mỹ nào cả. Nếu biểu quyết, thương ai hơn, chắc
là cả lớp chọn Cô, trong đó có tôi. Dễ hiểu, lớp toàn đực rựa, xem các Cô như Mẹ
ruột của mình. Rời PBC, học tiếp, ra đời, nước ngoài nước trong, giao tiếp
không sợ thằng Tàu con Tây nào, nghĩ mang ơn nhiều các Thày Cô dạy sinh ngữ như
Thày Kỳ, Thày Châu, Cô Đào Thày Tuấn. Các Thày mất, không làm sao viếng được,
buồn bực lẫn lộn, ngẩm nghĩ cả đời chẳng làm được cái gì như các Thày đã dạy
…Vouloir, c’est pouvoir. Mong Thày về
bên Chúa yên bình, phù hộ Cô và
gia đình qua cơn thử thách.
Còn nhiều gia đình Thày Cô nữa xứng đôi vừa lứa dưới mái trường
Phan Bội Châu Phan Thiết như Thày Vũ Cô Tâm, Thày Nghệ Cô Thoa…, để lại các
hình ảnh thật đẹp và làm gương cho mấy chục cặp đôi học trò cùng lớp, cùng
khóa, cùng trường. Tôi không nằm trong số những cặp đôi may mắn đó, nhưng ủng hộ
hết mình. Thời gian không thể nào quay trở lại để làm lại phép thử cuộc đời.
Mới đây, nói theo giọng văn chương, đã gần nửa thế kỹ. Bạn bè
ai cũng già và cũng yếu, đứa đi đứa về. Đào Hoa về VN lần này không biết là lần
thứ mấy, nhưng riêng tôi thì gặp lại lần đầu. Trẻ hơn đẹp hơn thời học PBC, làm
tôi ngộ nhận Phấn Hoa là chị Phụng Hoa. Gặp mặt lần này, lại có thêm ông xã đi
kèm, hiền nhưng hơi ngầu, cùng tên Tín nhà mình, làm nhiều bạn hiểu lầm có Tín ở
Úc về. Đặt tên Tín, tên đẹp, dễ trùng
tên, hai ba bà bạn của mình đều lấy chồng tên Tín. Bạn gái có Khánh Linh, Huyền
Châu, Mộng Quyên, Đặng Tỵ…, bạn trai có Dũng lên từ Bình Chánh, Ngọc xuống từ
Bình Dương…, cặp đôi có Minh – Thức…, gia đình có Phấn Hoa và người anh. Vắng
HH.Tường, Pháp, Sơn… vì cái lỗi chấm chấm chấm. Cười vui, nhắc lại chuyện xưa
xa lơ xa lắc. Minh A còn nhắc cả chuyện tâm tình (chuyện tình có tâm) bí mật mấy
mươi năm. Có ông xã đi theo, nên không dám hỏi Đào Hoa có mối tình nào vắt vai
không, ít ra cũng vài mối tình câm trên đường đi học về hay trên đường đi ra biển
Thương Chánh ưởn ngực tung tăng. Năm nay hoa đào rụng, chẳng thấy ông đồ già… Đào
chưa rụng mà đồ sắp rụng gần hết. Lớp 72, nhiều gia đình “ngũ long công chúa” lắm
(mấy nàng nào???), nhưng nhiều “Hoa” nhất, không ai qua được nhà cô Đào.
Có Hoa là thấy Lộc. Chỉ một ngày sau, cả bọn gặp nhau bên hồ,
có thêm Minh B, Kim Loan, Tường, Pháp. Nếu Đào Hoa đã trẻ thì Lộc còn trẻ và
minhol nữa. Láng giềng mừng rỡ tưởng như mấy mươi năm về trước, ngồi ê a tại
trường làng Đức Thắng, hè học thêm Cô Được, Thày Cùi. Nhà tôi (nhà ông Ngoại
tôi), nhà Lộc, nhà Tỵ nằm trên đỉnh một hình tam giác cạnh hơn trăm thước. Xa
hơn chút phía biển là Thúy Sương, Hồng Ba, Kim Loan, bà Rớt…, phía núi là Phạm
Hòa, hai Hồng (đứa đen đứa đỏ), Kim Thoa, Ánh Tuyết… Mượn câu tuy xa mà gần tuy
gần mà xa để giải thích tại sao và tại sao. Lúc nhỏ, thấy Lộc có vẻ “đàn chị”,
vì mỗi lần cùng Năm Lửa đá banh ở con hẻm nhỏ nhà Đặng Tỵ, thấy nàng ra la hét
gọi em trai về là đã sờ sợ. Nói vui thôi, mấy bà bạn hàng xóm nhà tôi chỉ có
cái tội là mau lớn, trừ bà Tỵ. Ngày chia tay Lộc, cũng khá bất ngờ, ngoài Mộng
Quyên Hồng Ba luôn có mặt trên từng cây số, có thêm Ngọc Hoa, Mỹ, chị Bốn và vợ
chồng chị Minh từ Na uy về (khóa 71, NPT. Hùng phải gọi Chị này bằng sư tỷ).
Giòn tan ôn chuyện thời hoàng kim của PBC… Lộc về, lại nhớ nhiều về mấy Bà Già,
nhớ thùng lều thùng thiếc, nhớ nước mắm PT nổi tiếng một thời nay còn đâu. Xong
tiệc trưa, mấy bà còn rủ nhau đi thi Ka…, tôi hết hơi, lại một mình là đàn ông
trơ trọi, đành phải nén lại gát kiếm về sớm.
Đang nhớ về Thày Tuấn, về các cặp đôi Thày Cô tự nhiên nhắc đến
bè Bạn, bắt đầu hơi lẩn thẩn sao ấy. Chắc ảnh hưởng thời sự VN, lúc này nhiều
chuyện, giống thời khủng long bạo chúa tìm diệt bằng được khủng long thiên nga,
rồi cũng phải đến chuyện luân hồi.
Chắc 72, bạn nào đó làm ơn “trích lục” danh sách Thày Cô, còn
mất, địa chỉ liên lạc… Bây giờ còn nhớ, còn chưa mỏi gối chồn chân, một giờ
cũng là Thày.
Phạm Sanh, 72PBC
No comments:
Post a Comment