Năm Thân, không nói chuyện khỉ, thì đúng là đồ “dả” nhân giả nghĩa thứ thiệt… Nói vậy chứ các Bạn chỉ nên liếc sơ qua truyện này sau ngày cúng tất, đưa hết Ông Bà về lại cỏi xa xăm nào đó. Sợ mấy ổng bả ghiền internet lén đọc, quên cả đường về.
Thửa nhỏ, mê truyện Tề Thiên Đại Thánh, xem tới
xem lui, nhớ từng hồi, nhớ còn hơn nhớ tên các nhân vật nữ trong các truyện kiếm
hiệp Kim Dung. Nhớ từ khi còn là chú khỉ con từ trong đá nứt chun ra, đến lúc
được các đệ tử khen nịnh ai đẹp bằng Mĩ Hầu Vương, tầm sư học đạo được sư phụ
Tu Bồ Đề đặt tên Tôn Ngộ Không (con khỉ giác ngộ được tính không), bị Ngọc
Hoàng dụ phong chức Bật Mã Ôn sau khi đại náo Long cung và Âm phủ, rồi ép Ngọc
Hoàng phong tước “Thánh lớn bằng trời” (tên do tay đàn em Độc Giác quỷ vương
nghĩ ra), rồi Phật tổ Như lai bày trò thi nhảy cao để Tề Thiên bị đè tại Ngũ
Hành Sơn chờ Tam Tạng đi thỉnh kinh xứ Tây phương ngang qua giải thoát, lại theo
giúp sư phụ trong kiếp tu hành mang tên Tôn Hành Giả cùng Trư Bát Giới, Sa Tăng
và Long Mã, đánh hết con yêu này đến con tinh khác, để rồi sau khi tới nơi thỉnh
kinh xong được Phật Tổ hóa thành Đấu Chiến Thắng Phật , hết truyện.
Nhân vật và nội dung cốt truyện
Tây Du Ký đến nay không hề lạc hậu, thậm chí còn phản chiếu rõ nét bộ mặt biến
hóa đa dạng các chế độ xã hội đương đại. Chỗ nào trên đường đi cũng gặp yêu
tinh lủ khủ, như Hoàng Phong quái, Kim trì trưởng lão, Hắc Hùng tinh, Bạch Cốt
Tinh, Tây Lương nữ quốc, Châu Tử quốc, sông Thông Thiên, Liên Hoa động, Bàn Tơ động, đại chiến Hồng Hài Nhi, Báo tử
tinh, qua Hỏa Diệm Sơn, Hoàng Sư tinh, thu Ngọc Thố, nạn Tôn Ngộ Không thật giả….
Yêu quái nào cũng ham ăn thịt Đường Tăng để trường thọ, đứa nào cũng có sức mạnh
hơn người, nếu không bửu bối phép màu ghê gớm như các liveshow, thì cũng là sắc
đẹp hấp dẫn mê muội chết người (người tu hành cũng mệt, các bạn nên xem thêm
phim Tây Du Ký để nhìn rõ các người đẹp liêu trai Trung Quốc). Nét chung về lũ tiểu
yêu, ai cũng có các sư phụ chốn thiên đình bảo kê dựa hơi dựa lưng, các vị này luôn
ra mặt kịp thời, bảo lãnh dẫn độ đệ tử về lại cỏi Trời, mỗi khi Tề Thiên giơ
cao cây thước bảng sắp đập chết bọn yêu quái đưa chúng về cỏi âm ty (nghe nói cây
thước này trộm của Long vương, nặng đến 8,1 tấn).
Hối lộ tham nhũng đến mọi hang
cùng ngõ ngách, không tha cả xứ nhà Phật. Đến cuối đường hết truyện , ngài Huyền
Trang vẫn phải bấm bụng “tặng” chiếc bát vàng cho 2 vị La Hán, dưới cái cười hồn
nhiên làm chứng của Di Lặc Bồ Tát, nhằm thoát nạn ròng rã 14 năm trời để đi thỉnh
kinh Phật… dởm. Một nhân vật có tiếng trên giang hồ rất thích Tề Thiên và truyện
Tề Thiên, đó là Mao Zedong. Theo ông ta, Tề Thiên tượng trưng cho mẫu người có
ý chí, phân tích sắc bén, hành động không mù quáng có mục tiêu rõ ràng nhưng vẫn
tuân theo ý kiến sư phụ (đúng ra là Tề Thiên chỉ sợ vòng kim cô).
Hiện nay, Tây Du Ký diển nghĩa vẫn
được nhiều người xem là tác phẩm tiểu thuyết của Ngô Thừa Ân (1500?-1581?) đời
Minh. Nhưng ngay tại Trung Quốc, có thêm một Tây Du Ký của đạo sỹ Khưu Xứ Cơ hay
Khưu Trường Xuân phái Toàn Chân (Lão giáo) làm tự ái người “phật tử”, mở màn
cho sự ra đời tác phẩm Phong Thần của Bạch Vân Thiền sư (Phật giáo). Lại có
thêm một Tây Du Ký nữa, nhưng không có Tề Thiên, đó là truyện Trường xuân Chân nhân Tây Du
Ký của Lý Chí Thường nói về chuyến đi của
Khưu Trường Xuân về Mông Cổ gặp được Thành Cát Tư Hãn. Truyện Tây Du Ký thứ 3
này được dịch thuật phổ biến rộng rãi tại Nga và Úc. Nói gì nói, người Trung Quốc
vẫn xem Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân là một trong tứ đại kỳ thư đời Minh: Tam Quốc,
Thủy Hử, Tây Du Ký và Kim Bình Mai. Ngoài Trung Quốc, Ấn Độ, cái nôi Phật giáo
thế giới, cũng lên tiếng cho rằng nhân
vật Tôn Ngộ Không được phỏng theo "thần khỉ" Hanuman, được nhắc đến trong bộ sử thi Ramayana có trước đời Đường Trung Quốc.
Trong sử thi, Hanuman đã giúp đỡ cho
người anh hùng Rama trong cuộc chiến chống lại vua quỷ Ravana.
Nhắc về Ấn Độ, lại nhớ hình ảnh ba
con khỉ già bịt tai bịt mắt bịt miệng, không nghe không thấy không nói, thường
được khắc tượng hay tranh vẽ tại các chùa chiền Phật giáo xưa hoặc trưng bày tại
các chỗ bán hàng mỹ thuật lưu niệm cho du khách các nước châu Á.
Nguồn gốc của các pho tượng này bắt
nguồn từ Ấn độ từ vài ngàn năm trước. Lúc đầu, đó là bức tượng vị thần
Vajrakilaya , Thần có 6 tay, mỗi đôi tay dùng để bịt hai mắt, hai tai và hai miệng.
Nhằm để răn dạy con người với ý khuyên: không nhìn bậy, không nghe bậy, không
nói bậy. Tư tưởng 3 không theo Phật giáo Ấn Độ đi qua Trung Hoa
không rõ vào thời kỳ nào. Sau đó vào khoảng thế kỷ thứ tám đời nhà Đường (Tang
Dynasty), một thiền sư người Nhật trong chuyến Phật sự ở Trung Hoa, đã
mang theo về Nhật tư tưởng này. Tại Nhật, vùng Nikko (cách Tokyo chừng 140
cây số về hướng Bắc) trong đền Toshogu hiện nay còn lưu giữ các bức điêu khắc cổ
bằng gỗ của nghệ nhân Hidari Jingoro (1594-1634) rất nổi tiếng từ thế kỷ 17, có
hình tượng 3 con khỉ tên Mizaru, Iwazaru
và Kikazaru, tiếng Nhật có nghĩa: “tôi
không nhìn thấy điều xấu”, “tôi không nói điều xấu”, “tôi không nghe những điều
xấu”. Có lẽ vì từ “zaru” gần âm với “saru” nghĩa là con khỉ, nên
người ta khắc hình ba con khỉ bịt tai, bịt mắt, bịt miệng với vẻ mặt ngộ nghĩnh
để biểu thị cho triết lý này. Điều này cũng mang phần nào tư tưởng của Khổng
Tử, khi người học trò ruột Nhan Hồi hỏi về đức nhân và những điều gì cần phải
làm, Khổng Tử đã đáp: không nhìn
điều sai, không nghe điều tầm bậy, không nói điều trái, không làm điều quấy…
Thật ra, phải xuất phát từ
cái tâm. Trên chuyến phượt về quê ăn Tết vừa rồi, tôi thử 3 bịt xem sao. Mới tờ mờ sáng mà bọn sửu nhi đã rồ ga
phóng nhanh lấn đường loạn xạ, phải chạy thật chậm, thật bình tĩnh. Đến nghĩa trang
quân đội hay đi bộ, đang chạy tốc độ rùa bò, bỗng nghe cảnh sát giao thông thổi
mời vào, hết hồn hết vía tưởng bật lộn đèn xi nhan, dòm xuống đèn xi nhan không
thấy chớp, anh chàng cảnh sát lại chỉ cây gậy vào đèn, nói chưa bật đèn xi
nhan, lần sau nhớ bật đèn, thôi… đi đi ông nội. Tôi vội cám ơn rồ ga chạy liền,
cảnh sát xa lộ đổi ý thì lại mệt, nhưng không biết cám ơn cái gì, vì mình có
sai đâu. Thôi, cứ cố gắng bịt miệng. Về đến ngã 3 bốn sáu vào Lagi, nghĩ chân
ăn trưa, kỹ niệm một chút quê hương, kêu cơm cá thu kho mặn, ngày cuối năm quán
chỉ có một chủ một khách và một phụ bán, ông chủ quán tươi cười ra ngồi nói
chuyện đủ thứ, kêu thằng bé đem ra thêm dĩa dưa chuột cà xắt, thêm chai nước suối
Vĩnh Hảo. Tính tiền, 220.000 đồng, tưởng lộn nhưng con số cộng lại là đúng.
Tình quê hương vô giá. Còn hơn ăn ở Vũng Tàu, phải đến hai triệu hai, nghe nhiều
người nói như vậy. Thôi, cũng ráng nhịn nhục như mấy con khỉ. Nhiều chuyện chướng
tai gai mắt lắm, nhưng, …phải bịt. Đã nói, xuất phát từ cái tâm và cần tu luyện
thêm dài dài suốt đời.
Những đêm khuya soạn bài dạy học, chỉ còn nghe lanh lảnh tiếng rao mỳ gỏ
của thằng bé người Quãng Ngãi, tôi thường nhìn 3 con khỉ bằng gỗ mua tại phòng
chờ phi trường Đà Nẳng, suy nghĩ mông lung. Không hiểu tại sao các con khỉ thường
là những con khỉ già? Có lẽ khi già rồi, các con khỉ mới có được cái khôn ngoan
lão làng, biết “kính nhi viễn chi”, không muốn bàn ra tán vào những chuyện thế
gian tầm phào vô nghĩa vô ích? Hay tại tuổi già làm con người làm biếng, mệt mỏi,
giảm sút ý chí “chiến đấu”. Cứ “dont see, dont hear, dont speak”. Tự an ủi, quá
chí lý.
Tôi cũng không biết những con khỉ già này có một quá khứ gì hào hùng để
thổi phồng lên cho con cháu nghe, sau những chầu nhậu phe phẩy để ra mắt bắt
tay làm ăn hay say quất cần câu tranh uống quên ăn cho hết thời giờ? Phải
chăng, tất cả chỉ là hoang tưởng ngu dốt của một thời trai trẻ hăng say bị ai
đó lường gạt hoặc tự phe ta lừa dối phe mình? Những con khỉ già này có gì bám
víu để còn giữ cho mình chút khoe khoang hãnh diện tự trọng? Hay ngoài cái hình
hài đang tụt phanh xuống cấp và chút tài sản nhỏ nhoi tom góp cả đời, chỉ thấy trống
rỗng vô nghĩa toàn diện. Có phải những con khỉ già yên ắng trong bóng tối đêm
dài, chính là biểu hiện úa vàng của bản thân mình và đời sống xã hội chung
quanh? Thôi, còn làm khỉ, cứ ráng mà bịt…
Loài khỉ là động vật giống con người nhất, mấy đứa bé học môn sinh vật cứ
nhai câu, vượn người là thủy tổ của loài người. Không những giống bề ngoài, khỉ
còn thông minh, leo trèo nhanh nhẹn, bắt chước giỏi, ăn hoa quả, sống tinh nghịch
tập thể bầy đàn trong rừng, thường ở những nơi “khỉ ho cò gáy”. Ở Việt Nam, người
ta nuôi khỉ tại các nơi giải trí du lịch, đưa khỉ vể sống tập trung tại các khu
rừng bảo tồn sinh thái. Thiếu chăm sóc, thiếu thức ăn cho bày khỉ, chọc giận khỉ…,
dẩn đến chuyện dở khóc dở cười, như khỉ nhảy ra cắn người đi đường tại khu rừng
trong Tòa thánh Cao Đài Tây Ninh, hay kẻ lạ dụ mồi quăng lưới bắt sạch bầy khỉ
trên núi Châu Thới Biên Hòa về nấu cao khỉ. Lúc này, người già bệnh xương khớp
nhiều, cao nào cũng là cao, cao chó cao mèo còn bán được hống hồ cao khỉ. Người
tuổi con khỉ có tốt có xấu. Tốt: thông minh sáng dạ, vui vẻ bạn nhiều, mạng nữ
cười nói vô tư lộn xộn vẫn có người thương hứa nuôi suốt đời. Xấu của tuổi khỉ
là cả tin, thiếu sâu sắc, bảo thủ, khó làm quan lớn. Vừa tốt vừa xấu là nhớ dai.
Do vậy, khỉ không được chọn là biểu tượng hoặc linh vật trong văn hóa Việt Nam
cũng như các xứ phương Tây. Nếu xuất hiện, cũng không được trang trọng lịch sự
cho lắm như cầu khỉ, hầu quyền…, đúng là tủi thân con khỉ ở lùm.
Nhưng con vượn lại khác, tượng trưng cho điềm may mắn, chính trực thanh
cao, người quân tử phải tay dài như vượn. Vượn không sống theo đàn mà sống từng
đôi, sống mãi tới già, không làm tổ. Nhiều chuyện dân gian kể về vượn hóa thành
người như câu chuyện tình Bạch Viên Tôn Cát…, quá sức chung thủy. Vượn đực hú rất
xa khi muốn chứng tỏ sức khỏe với bạn đời, cả cây số còn nghe, truyện Kiều và Lục
Vân Tiên có nhắc chuyện “hót” này, cũng bất lợi vì người thợ săn nghe hú, ráng
tìm bắt cho được con vượn. Nhớ câu ca dao xót ruột một thời con gái khi chưa có
cellphone, facebook, google earth…, Má ơi đừng gả con xa, chim kêu vượn hú biết
nhà má đâu.
Đười ươi (orang-outang) là loài linh trưởng thông minh giống người nhất.
Sống trên cây 90% thời gian. Cả đời chuyên làm tổ, cứ mỗi đêm làm một tổ, trung
bình trên 50.000 cái tổ cho một đời đười ươi. Con đưc ưa làm dáng, tập luyện thể
dục, để tán gái và làm thủ lĩnh mấy chị em. Con cái sinh con, che chở và dạy con ròng rã đến 7 năm, trong lúc con đực
đã cao bay xa chạy tìm bạn tình mới. Đi rừng gặp đười ươi vui lắm, nó nắm chặt hai
tay cười suốt cho đến tối, người ta đói lã sợ quá mà chết. Do vậy, phải đem
theo ống tre lồ ô, xỏ tay vào ống, đười ươi đắc thắng nắm ống tre nhắm mắt mà
cười, lúc này người đi rừng rút tay ra nhè nhẹ, bước khẻ thụt lùi từ từ… Má tôi
kể lúc trẻ, đi qua rừng Nam Cát Tiên, gặp đười ươi, làm như vậy. Chuyện này vẫn
chưa được kiểm chứng.
King Kong, con quái thú chết vì giai nhân, không có thật, chỉ tưởng tượng
trong phim ảnh từ 1933.
Quay lại con khỉ Việt Nam, vẫn thấy tội nghiệp sao ấy, Trời sinh con
khỉ ở lùm/Chuyền qua chuyền lại rớt ùm xuống sông, hay Khỉ bồng con lên non kiếm
trái/Cảm thương nàng phận gái mồ côi... Rồi cho con khỉ xuất hiện trong các kịch bản âm mưu tiểu nhân như Rung
cây nhát khỉ, Giết gà dọa khỉ… Hay trong các ý thâm độc như Khỉ lại hoàn khỉ/
Mèo lại hoàn mèo, Nuôi ong tay áo/Nuôi khỉ dòm nhà… Thật đáng thương cho kiếp ông
Tề.
Thôi, đầu năm cũng phải chúc nhau cho đúng lễ
nghĩa tình bạn. Chúc mấy bạn 72, một năm mặt không nhăn như khỉ, không gặp đồ
khỉ gió khỉ mốc, đừng sợ cái khỉ khô gì hết, và tránh xa càng xa càng tốt mấy
cái trò khỉ. Các bạn trai thì chớ dại tìm chỗ khỉ ho cò gáy để chứng tỏ sức mạnh
đười ươi, cứ bắt chước giống đôi vượn
già chung thủy suốt đời.
TB: Đầu năm Khỉ, các Bạn nên xem phim Planet
of the Apes (La Planète des Singes), tập 3, sắp quay.
Phạm Sanh, 72PBC
No comments:
Post a Comment